W ostatnim czasie otrzymałam zapytanie, czy jako adwokat mogłabym sporządzić umowę dla małżonków, w której ustanawiają oni zgodnie separację w ich związku, bez konieczności jakiejkolwiek ingerencji Sądu.
Niestety tego typu informacje - wyczytane w Internecie (jak miało to miejsce w niniejszej sprawie), nie są zgodne z prawdą.
Zgodnie z obowiązującymi przepisami, w sprawach zarówno o rozwód, jak i separację, zawsze orzeka Sąd. Nie ma możliwości przeprowadzenia tych czynności w ramach umowy spisanej przed adwokatem, radcą prawnym, czy notariuszem.
Dążąc do ustanowienia separacji w małżeństwie, koniecznym staje się zatem skierowanie sprawy do właściwego Sądu. Przesłanką do orzeczenia separacji jest zupełny rozkład pożycia.
Sprawy o separację na zgodny wniosek stron rozstrzygane są przez Sąd Okręgowy właściwy ze względu na ostatnie wspólne miejsce zamieszkania małżonków, o ile chociaż jedno z nich w okręgu tym nadal zamieszkuje.
Kodeks postępowania cywilnego przewiduje możliwość orzeczenia separacji w trybie nieprocesowym na podstawie zgodnego żądania małżonków – jednakże tylko w sytuacji jeśli małżonkowie nie mają wspólnych małoletnich dzieci.
Korzyści wynikających z separacji na zgodny wniosek stron jest kilka.
Przede wszystkim, zgodnie z art. 37 pkt 3 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych wniosek o separację na zgodne żądanie małżonków podlega opłacie sądowej w wysokości 100 zł, zaś w sprawie o separację w trybie procesowym (co ma miejsce w razie braku zgody jednego z małżonków, czy w przypadku posiadania wspólnych małoletnich dzieci) opłata ta jest wyższa i wynosi 600 zł.
Co więcej, korzyścią jest to, że postępowanie dowodowe w sprawach o separację na zgodny wniosek stron może być ograniczone do absolutnego minimum, tj. w przeważającej mierze Sąd poprzestanie na wysłuchaniu małżonków.
Sąd w orzeczeniu kończącym postępowanie w sprawie nie orzeka o władzy rodzicielskiej, alimentach, czy kontaktach albowiem – jak wskazano wyżej - separacja na zgodny wniosek stron jest możliwa tylko wtedy, gdy małżonkowie nie mają wspólnych małoletnich dzieci.
Sąd może jednak orzec o sposobie i zakresie korzystania ze wspólnego mieszkania stron na czas wspólnego zamieszkiwania w nim małżonków pozostających w separacji.
Orzekając separację na podstawie zgodnego wniosku stron, Sąd nie orzeka o ewentualnej winie małżonków za rozkład pożycia małżeńskiego. Jeżeli którykolwiek z małżonków chce orzeczenia w przedmiocie winy, wówczas sprawa nie może być rozstrzygana w trybie nieprocesowym (w takiej sytuacji wniosek nie jest bowiem zgodny).
Co więcej, jeżeli strony zgłoszą zgodne żądanie orzeczenia separacji, a następnie jedna ze stron zmieni lub wycofa swoje żądanie, wówczas Sąd nie może orzec separacji w trybie nieprocesowym. Zgodne żądanie stron musi istnieć w momencie wydawania przez Sąd orzeczenia.
Kierując do Sądu wniosek o separację na zgodny wniosek stron, pamiętać trzeba o załącznikach - tj. odpisie skróconym aktu małżeństwa, potwierdzeniu uiszczenia opłaty sądowej, jak również odpisie składanego wniosku wraz z załącznikami.