Jak sporządzić testament własnoręczny (holograficzny) tak, aby był ważny i mógł stanowić podstawę do stwierdzenia nabycia praw do spadku / ustalenia kręgu spadkobierców ?
W ostatnim czasie miałam kilka zapytań o pomoc przy sporządzeniu własnoręcznego testamentu, dlatego poniżej ponowne krótkie wyjaśnienie kwestii związanych ze sporządzeniem testamentu i rozdysponowaniem swoim majątkiem na wypadek śmierci.
W Polsce co do zasady sporządza się testament na dwa sposoby :
TESTAMENT NOTARIALNY - sporządzony w Kancelarii Notarialnej w obecności notariusza, który w oparciu o wolę spadkodawcy sporządza go w stosownej treści;
TESTAMENT WŁASNORĘCZNY. W tym wariancie nie trzeba iść do notariusza. Dla ważności takiego testamentu trzeba jednak pamiętać o kilku kwestiach, o których mowa poniżej :
1. Testament może zostać spisany wyłącznie przez jedną osobę (nie mogą go sporządzić dwie osoby jednocześnie, tzw. wspólny testament)
2. Spadkodawca sporządza testament w całości pismem ręcznym (własnoręcznie!).
Własnoręczne spisanie testamentu ogranicza możliwość jego podrobienia. Pismo testatora musi być czytelne dla innych osób, w przeciwnym razie nie będzie możliwości odtworzenia treści jego ostatniej woli. Wymóg spisania testamentu pismem „ręcznym” będzie spełniony także wtedy, gdy testator, który jest kaleką, posłuży się inną niż ręka, zazwyczaj używaną przez niego częścią ciała (np. ustami, nogą) lub protezą.
Niedopuszczalne jest posługiwanie się urządzeniami technicznymi utrwalającymi pismo w sposób mechaniczny, w szczególności maszyną do pisania lub komputerem połączonym z drukarką.
Oświadczenie spisane przez inną osobę na prośbę testatora, lecz przez niego osobiście podpisane, również nie spełnia wymogu własnoręczności, nie jest więc ważnym testamentem holograficznym.
3. Spadkodawca własnoręcznie składa czytelny podpis
Podpis umieszczony w testamencie holograficznym umożliwia identyfikację osoby testatora, pozwala przyjąć, że miał on wolę i świadomość testowania, a także świadczy o tym, że testament został ukończony. Kodeks cywilny nie określa wymagań, jakim podpis musi odpowiadać. W literaturze powszechnie przyjmuje się, że w zasadzie powinien on składać się z pełnego imienia i nazwiska - i taka forma dla bezpieczeństwa wydaje się być najbardziej słuszna.
Powszechnie przyjmuje się, że podpis powinien znaleźć się pod tekstem dokonanych rozrządzeń.
4. Testament opatrzony jest datą. Data może zostać umieszczona w dowolnym miejscu testamentu (np. na początku, w treści rozrządzeń lub też na końcu, obok podpisu).
5. Testator może sporządzić testament w dowolnym znanym mu języku lub językach, posługując się dowolną formą literacką (np. wierszem). Bez znaczenia pozostają użyte przez spadkodawcę narzędzia pisarskie (np. ołówek, pióro, długopis) oraz materiał piśmienniczy (np. papier, pergamin, skóra, płótno).
Testament może być sporządzony na jednej lub kilku kartkach, z tym że pomiędzy poszczególnymi kartkami powinna istnieć więź materialna (np. ciągła numeracja, odpowiednia wzmianka lub identyczność materiału) oraz więź intelektualna (np. kontynuacja myśli, dalszy ciąg zdania).